Diagram Pareto Przekierowano ze strony: Pareto analysis ang. Pareto chart, Pareto analysis

Twórcą zasady Pareto był Markiz Vilfredo Federico Damaso Pareto (15 lipca 1848 Paryż - 19 sierpnia 1923) włoski ekonomista i socjolog. Współtwórca tzw. "lozańskiej szkoły w ekonomii". Od 1893 roku profesor uniwersytetu w Lozannie. Pareto wykorzystując dane statystyczne, analizował rozkłady dochodów ludności w wyznaczonych przedziałach.

Badając dystrybucję dochodów we Włoszech zaobserwował on w 1887 r., iż 80% bogactwa całego kraju było własnością 20% ludności. Na przestrzeni lat stwierdzono, że ta prosta reguła doskonale sprawdza się w wielu innych przypadkach praktyki gospodarczej. Uogólniając, zasada 80/20 mówi, iż w zbiorowości niejednorodnej 20% elementów reprezentuje 80% skumulowanej wartości cechy, która służy jako kryterium klasyfikacji.

Nazwy "zasada Pareta" użył dla opisu większej ilości zjawisk w 1941 roku Joseph Juran w swoich badaniach nad jakością, zauważając, że 80% problemów jest powodowanych przez 20% przyczyn.

Na przełomie XX i XXI wieku Richard Koch wydał kilka książek dotyczących zasady Pareto i jej zastosowań w różnych dziedzinach życia. Uznał on m.in. teorię ewolucji za szczególny przykład tej zasady.

Wykresy Pareto-Lorenza pokazują w przypadku zarządzania jakością, gdzie należy podejmować działania naprawcze, by uzyskać maksymalny efekt, a także co należy pomijać, na czym zbędnie się nie koncentrować, które przyczyny nie maja istotnego wpływu na występujące uszkodzenia czy niezgodności. Ich usunięcie nie wpłynie bowiem w sposób znaczący na ogólną liczbę usterek.

Metoda ta jest uniwersalna i przydatna. Może być stosowana w przeróżnych dziedzinach, ma szerokie zastosowanie w ogólnym zarządzaniu, np.zapasów magazynowych, wartości sprzedaży w odniesieniu do wyrobów lub kierunków sprzedaży.

Analiza Pareto-Lorenza doskonale nadaje się do uporządkowania, a następnie do łatwiejszego przeanalizowania wcześniej zebranych danych. O jej przydatności decyduje system zbierania danych oraz ich wiarygodność.

Gdy mamy do czynienia z analizą złożonych grup czynników wskazane jest dokonanie ponownej analizy dla podgrup tych czynników na części składowe i powtórną analizę. Takie działania maja na celu doprowadzenie do odnalezienia najistotniejszych czynników, mających wpływ na liczbę ujawnionych niezgodności lub na koszty, jakie te niezgodności powodują.

Diagram Pareto-Lorenza jest dobrym sposobem do nawiązywania wspólnych działań, podjęciu współpracy ludzi którzy skupili się nad rozwiązywaniem wspólnych problemów. Analiza diagramu wskazuje takim osobom największy problem, problem o najwyższym priorytecie.

Kolejnym krokiem jest wykrycie, a później usuniecie przyczyn tych problemów. To zadanie rozwiązuje wykres przyczyn i skutków Ishikawy, ale w tej metodzie cennym narzędziem jest właśnie diagram Pareto, gdyż umożliwia odnalezienie najistotniejszego niekorzystnego czynnika do dalszej analizy a nie wszystkich przyczyn. Porządkuje dane pod względem ich ważności. Może pokazać on także czy program poprawy jakości był skuteczny, poprzez zastosowanie go przed zmianą i ponownie po wprowadzeniu określonych działań. Z jednej strony akcentuje problemy, których rozwiązanie przyniesie największe korzyści, z drugiej zaś daje podstawę do pominięcia działań nie przynoszących większych korzyści.

Diagram Pareto–Lorenza jest narzędziem umożliwiającym hierarchizację czynników wpływających na badane zjawisko, inaczej mówiąc jest narzędziem służącym nadawaniu ważności przyczynom wywołującym skutek. Jest on graficznym obrazem, pokazującym zarówno względny, jak i bezwzględny rozkład rodzajów błędów, problemów lub ich przyczyn.

Diagram ten opiera się na wykorzystaniu zasady Pareto mówiącej, że 20% czynników odpowiada za 80% skutków. W przypadku zastosowania tej metody w praktyce zarządzania jakością oznacza to, że należy skupić się na przeprowadzeniu działań korygujących w stosunku do najistotniejszych 20% przyczyn niezgodności.

Diagram Pareto-Lorenza opiera się na prostym wykresie słupkowym, przedstawiającym dane w porządku malejącym, na który nanosi się liniowy wykres wartości skumulowanych. Każdy słupek wykresu przedstawia inną kategorię zjawiska, przy czym do najbardziej typowych należą: czas, miejsce i ujawniona przyczyna.

W praktyce analizę Pareto-Lorenza stosuje się, gdy chce się wyeliminować:

• negatywne zjawiska o największej częstotliwości występowania
• przyczyny tworzenia największych kosztów.

Tryb postępowania podczas opracowywania analizy jest następujący:

• określamy liczbę przyczyn
• wybieramy kategorie wpływające na interesujące nas zjawisko
• określamy przedział czasowy analizy
• gromadzimy dane
• tworzymy wykres słupkowy, pamiętając o porządku malejącym
• obliczamy i w końcu nanosimy wartości skumulowane na wykres
• analizujemy wykres w celu wyznaczenia grupy przyczyn, które powinny być zbadane (usunięte, ograniczone, zlikwidowane itp.) w pierwszej kolejności.

Analiza wykresu (czynników) prowadzi do odnalezienia najistotniejszych czynników, mających wpływ na liczbę ujawnionych niezgodności lub na koszty, jakie te niezgodności powodują.

Wykres ułatwia analizę możliwości uzyskania poprawy jakości przy ograniczonych rozkładach, a ponadto identyfikuje te problemy, które powinny być rozwiązywane w pierwszej kolejności.

Etap 1: Zebranie danych o badanym zjawisku, problemie - np. burza mózgów.Zdarzenia wywołujące przerwy w produkcji

Przyczyny występowania przerw	Liczba wystąpień
Brak przeszkolenia pracowników	12
Awaria maszyn	2
Pośpiech	5
Nieuwaga	15
Wady materiału	3

Etap 2: Uporządkowanie przyczyn problemu według częstotliwości występowania.

Błąd	Częstotliwość
Nieuwaga	15
Brak przeszkolenia pracowników	12
Pośpiech	5
Wady materiału	3
Awaria maszyn	2
Razem	37

Etap 3: Przedstawienie skumulowanych wartości na wykresie słupkowym (np. wartości procentowe).

• Oznaczyć na osi pionowej (Y) wartości (ilości) przyczyn oraz udziały procentowe.
• Oznaczyć na osi poziomej (X) przyczyny od największej do najmniejszej wartości idąc od lewej do prawej.(w porządku malejącym)
• Narysować wykresy słupkowe dla każdej przyczyny - tzw. wykres Pareto.

Etap 4: Można dodać linię pokazującą skumulowany procentowy udział wynikający z dodawania kolejnych kategorii. Ułatwia to znalezienie kategorii mających 80% wkład do problemu.

Etap 5: Oznaczyć punkty odpowiadające wartościom skumulowanym i połączyć je linią - tzw. krzywa Lorenza.

Przeanalizować otrzymany wykres, sformułować wnioski dotyczące poprawy badanego zjawiska, w miarę potrzeby wprowadzić działania korygujące.



Wykres ten jest dobrym sposobem do nawiązywania wspólnych działań, podjęciu współpracy ludzi którzy skupili się nad rozwiązywaniem wspólnych problemów. Analiza wykresu przedstawia takim osobom największy problem. Kolejnym krokiem jest wykrycie, a później usuniecie przyczyn tych problemów.

Gdy mamy do czynienia z analizą złożonych grup czynników wskazane jest dokonanie ponownej analizy dla podgrup tych czynników na części składowe i powtórną analizę. Takie działania maja na celu doprowadzenie do odnalezienia najistotniejszych czynników, mających wpływ na liczbę ujawnionych niezgodności lub na koszty, jakie te niezgodności powodują.

Analiza Pareto i jej odmiana nazywana analiza ABC jest oparta na obserwacjach empirycznych, niemniej jej praktyczność została udowodniona. Porządkuje dane pod względem ich ważności. Umożliwia wykazanie źródeł powstawania niepotrzebnych kosztów, pozwalając w konsekwencji doprowadzić do ich ograniczenia.